تنبور چگونه سازی است؟

آموزش fl studio

تنبور یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین سازهای ایرانی است . امروزه نسبتا نیمی از مردم جهان با این ساز باستانی ایرانی آشنایی دارند در گوشه کنار جهان نامـه ای گوناگونی بر آن گذاشته اند . این ساز قدیمی با صوت آسمانی ملکوتی ویِژگزینشه خود در بیشتر کشورها به ویژه چین ، ایران ، ترکیه عراق ، و کشورهای استقلال یافته مانند آذربایجان ارمنستان و... در بین مردمبخصوص مردم بومیاز احترام خاصی برخوردار است . این مردم در عبادتهایدسته جمعی فردی خود جهت راز نیاز با خدا از آن مصرف میکنند و آنرا سبب نزدیکی قلبها به خدا میدانند . از وقت گذشته در ایران بمخصوص در منطقه غرب، استان خراسان ، و در اطراف استانهای فارس و لرستاندر خانقاه ها برای ذکر و عبادت از آن مصرف میشده است . در این متن که نقلی است از مجله هنر موسیقی ، شماره 3 مرداد ماه 1377 میخواهم به سیر تایخی این از به قلم محققین محترم بپردازم :
( تنبور از فرهنگ سازها تاثیر مرحوم ملاح )
تنبور سازی است از خانواده آلات موسیقی رشته ای .آنگاه که این محفظه صوتی به تدریج شکل بیضی پیدا کرده اندک اندک یک قسمت از دو بخش باریک بیضی طویل تر و باریکتر شده وقتی نام بربط یا عود بر آن گذاشته شده که دسته ساز اندکی بلندتر شده و کاسه طنین ساز ، پر اندازه تر گشته است در همین عصر است که ساز دیگری آفریده شده است . بر این ساز هم در مناطق مختلف گیتی نامـه ای گوناگون گذاشته شده است . از عبارت در ایران آن را تنبور نامیده اند .
فارمر مینویسد : با انتشار دین اسلام به اکناف عالم اثر ایران در آلات موسیقی به تمام جا رخنه کرد و حتی در نقاطی که ادرود انتشار نیافته بود راه یافت یعنی از طرف مشرق به سواحل اقیانوس اطلس از شمال به سیبری از جنوب به هندوست ها و جزایر شرقی هند نفوذ کرد. تنبور که در ممالک مجاور ایران به " طنبوره " زیاد دیده شده شد به تدریج به چین رسید موسوم به " تنپولا " گشت. در یونان آنرا" تام پوراس " نامیدند. از یونان به آلبانی رفت و آنرا " تامورا " خواندند . در روسیه آنرا " دومبرا " در سیبری و مغولستان " دومبره یا دمبوره " نام نهادند و در بیزلنس مشهور شد به " پاندورا " .بقیه اقوام اروپایی بوسیله بیزانس با این ساز آشنا شدند . این ساز در ترکیه و هندوست ها رواج یافت .
در فرهنگ موسیقی " ریمان " ( ص1319 ) کلمه تنبور آمده است :
تنبور سازی است منسوب به ایرانیان و اعراب از خانواده عود . " ریمان " عقیده دارد که این ساز در هندوست ها " تمبوری " نامیده می شود که بیشک همان تنبور ایرانی است . در ایتالیا آنرا " تمبورو " و در قفقاز " تمپور " گویند . ارمنیها مانند ایرانیها آنرا تنبور مینامند .
در فرهنگ موزیک " گروو " گفته شده که کلمه تنبور در طی در اثر تلفظهای ملل مختلف به اسمهای مختلف در آمده است .

دائره المعارف " بریتانیکا "مینویسد : تنبور سازی است شرقی از خانواده عود که دسته بلند است و 2 یا 3 سیم داردو با انگشت به صدا در میاید . قدیمیترین نشانه های موجود از این ساز در مشرق زمین نقشهایی است که از تپه های" بنی یونس " و " کیوان " واقع در شهر موصل به دست آمده است . از این نقشها معلوم می شود که شکل این ساز به تار امروزی شباهت بسیاری داشته است و دسته خیلی بلند و نازک آن با کاسه ظریف و مجوفش خیلی متناسب بوده است. مجسمه های بدست آمده از شوش که متعلق به 1500 سال قبل از میلاد مسیح است و همین طور مجسمه های بدست امده از " هفت تپه " نشان دهنده قدمت این ساز است .
" ژول روئانه " مینویسد : فارابی از مولفان قرن دهم میلادی آلات موزیک زمان خود را مانند عود تنبور خراسانی، تنبور شیرازی و ... به طور دقیق نشان داده است . بین این سازها تنبور بغدادی که در دمشق مرسوم بوده پرده بندی متفتوت داشته است .
در فرهنک کامل آلات موسیقی " زاکس " آمده است : تنبور فارسی و کردی و عبری به شکل تخم مرغ است دسته بلند دارد در واقع ساختمان تنبور نخستین گامی است که بشر در طریق رشد تحولاین قبیل سازها برداشته است . به طور کلی میتوان چگونگی تغییرات شکل ظاهری تنبور را از زمان آشوریها تا عصر حاضر دید . امروزه تنبور به یک قشر وسیع از جامعه بشری تعلق دارد . ریشه لغوی تنبور " پاندورا " بوده است . تنبور در نقاط مختلف ایران ، نامـه ای خاصی داشته است مانند تنبور خراسانی و میزان ی یا تنبور بغدادی یا ترکی ، شروانی ان و از آنچه یاد شه چنین بر میاید که تنبور باستانی معین اتی به این ترتیب داشته است .1_سازی رشته ای 2_نواختن با ناخن یا سه انگشت دست راست 3_در شروع یک تار یا یک رشته داشته است 4_ تنبور دو نوع بوده یک نوع که پرده یا دستان میبستند و دیگری بدون پرده بوده است 5_ شکل ظاهری آن مانند دو تار ( چگور ) بوده است .6_بی تردید دارای گوشی و خرک بوده است .
علیرضا فیض بشی پور در پژوهش درجه کارشناسی خود درمورد تنبور اشاره دارد به تعدادی از مقامهای این ساز مانند مقام " باریه " " آموزش رستم " ، " مجنونی " و " جنگ آرا " که این مقامها از مقامهای کهنی است مه سینه به سینه از تنبور باستان تا تنبور حاضر نقل شده است . گویا مقام " باریه " را " باربد " خوانده است .